Máu (bao quát) - Dấu hiệu và cách phòng ngừa bệnh thiếu máu
.jpg)
Biểu hiện của bệnh thiếu máu
Thiếu máu là một loại bệnh rối loạn máu mà số lượng và kích cỡ của những hồng cầu bị thay đổi. Những tế bào hồng cầu với sự hỗ trợ của chất sắt tạo ra hemoglobin sẽ vận chuyển ôxy từ phổi đi khắp cơ thể và do đó mà bất kì sự thay đổi nào về kích thước hoặc số lượng của những tế bào này cũng sẽ làm ảnh hưởng tới lượng ôxy cung cấp cho toàn cơ thể.
Dấu hiệu của bệnh thiếu máu rất đa dạng và nó sẽ tác động tới tất cả bộ phận của cơ thể. Thường thì những dấu hiệu này rất mơ hồ và ngay cả bác sĩ đôi khi cũng có thể bị nhầm lẫn , đặc biệt khi người bệnh là phụ nữ. Do đó nếu muốn biết chính xác, thì bạn cần đến cơ sở y tế chuyên khoa.
Các biểu hiện của thiếu máu như là:
- Mệt mỏi, chóng mặt
- Thể trạng yếu
- Hơi thở ngắn, gấp
- Da tái
- Kém ngon miệng
- Đau bụng
- Móng tay giòn, dễ gãy và nổi gợn
Thiếu máu do “dinh dưỡng”
1. Thiếu máu do thiếu sắt
Bệnh này phổ biến ở phụ nữ hơn là ở nam giới (gấp khoảng10 lần) và nguyên nhân chủ yếu là do: thiếu chất sắt trong chế độ ăn uống mỗi ngày, tai nạn hoặc chấn thương dẫn đến mất máu, mất máu âm thầm (do chảy máu nội, chủ yếu là ở ruột và trong kỳ kinh). Chị em ở độ tuổi sinh đẻ, trẻ nhỏ và thanh thiếu niên thuộc nhóm có nguy cơ thiếu máu do thiếu sắt cao nhất. Trẻ mới sinh cũng có nguy cơ thiếu máu nếu mà trong quá trình mang thai, người mẹ bị thiếu máu.
Trong kỳ kinh nguyệt, ước tính trung bình mỗi phụ nữ sẽ mất khoảng 18mg sắt vì một lượng lớn hồng cầu bị “thất thoát”.
2. Thiếu hồng cầu khổng lồ
Đây là loại thiếu máu chủ yếu do khả năng hấp thụ kém hay không được bổ sung đầy đủ vitamin B12 và axit folic (vitamin B9), 2 vitamin tối cần thiết cho sự phân chia của tế bào. Nhưng hồng cầu thường chỉ phát tín hiệu giả là đã được sản xuất đủ và kết quả là dẫn tới thiếu máu.
Khi cơ thể không được cung cấp đầy đủ axit folic thì sẽ dẫn đến tình trạng thiếu máu do thiếu hồng cầu khổng lồ. Do đó, cơ thể của những bà bầu, bà mẹ đang cho con bú, trẻ em đang trong giai đoạn tăng trưởng nhanh và cả những người nghiện rượu sẽ cần rất nhiều axit folic. Bên cạnh đó, sự thiếu hụt của sắt, kẽm và vitamin C cũng làm giảm khả năng hấp thụ axit folic của cơ thể.
Vitamin B12 thường có chủ yếu trong những thực phẩm từ động vật nên những người ăn chay (đặc biệt là những người kiêng cả trứng và các sản phẩm từ sữa) sẽ thường bị thiếu hụt chất này.
Tuổi tác cũng sẽ có ảnh hưởng ít nhiều tới khả năng hấp thụ B12 bởi vì lượng dịch vị trong dạ dày giảm dần theo độ tuổi. Dịch vị dạ dày sẽ có công dụng kích hoạt vitamin B12 trong dạ dày và nhờ đó vitamin B12 dễ dàng hấp thu qua thành ruột non.
3. Thiếu máu ác tính
Đây là một biến thể khác của bệnh thiếu máu hồng cầu khổng lồ và dấu hiệu nhận biết của bệnh thường sẽ không rõ ràng chưa nói là rất khó để nhận biết. Nguyên nhân rất khó xác định, có thể là do 1 hợp chất nào đó trong các tế bào dạ dày mà không có khả năng hấp thụ vitamin B12 hoặc nguyên nhân sâu xa hơn có thể là do di truyền hay rối loạn tự miễn. Biểu hiện của tình trạng này là hội chứng dị ứng với chất gluten (có trong lúa mỳ, yến mạch, lúa mạch đen) và những người đã từng phẫu thuật đường ruột.
Trong trường hợp này thì tiêm vitamin B-12 là cách duy nhất để điều trị căn bệnh này.
Bệnh cũng rất hay gặp ở nhiều ở người trưởng thành và chủ yếu do:
- Chế độ ăn hằng ngày thiếu các loại thực phẩm giàu axit folic hay B12 như thịt, thịt gia cầm, cá, trứng, phô mai, sữa, rau xanh, men bia và nấm.
- Nghiện rượu.
- Nấu quá kỹ khiến axit folic bị phá hủy.
- Thiếu vitamin C, sắt và kẽm
- Giảm tiết dịch vị
- Đã từng phẫu thuật dạ dày hay ruột non
- Dị ứng gluten
- Do di truyền
Điều trị và phòng ngừa
Các bác sĩ đều khuyên mọi người cần có một chế độ ăn giàu chất sắt để phòng ngừa những bệnh thiếu máu do thiếu sắt, ví dụ như: gan bò, thịt gia cầm, cá, mầm lúa mỳ, hàu, hoa quả khô, ngũ cốc bổ sung sắt, trứng.
Sau đây là khuyến nghị đã được công nhận đối với người mắc chứng thiếu máu “dinh dưỡng” của Felicia Busch:
- Ăn đa dạng các loại thực phẩm, đặc biệt là những thực phẩm giàu sắt và axit folic như thịt bò, thịt lợn, thịt gia cầm (chọn thịt nạc) và các loại rau lá xanh.
- Cung cấp vitamin C cho cơ thể: thường xuyên ăn các loại quả giàu vitamin C như cam, chanh, ổi, bưởi…giúp hấp thụ chất sắt tốt hơn.
- Dùng đồ nấu ăn bằng gang khi nấu ăn sẽ tốt hơn cho những người bị thiếu máu.
- Không hút thuốc: hút thuốc làm tăng nhu cầu vitamin của cơ thể do đó nên ngừng việc hút thuốc.
- Sử dụng viên thực phẩm bổ sung chất sắt: uống viên nang bổ sung chất sắt có thể gây nên khó chịu ở dạ dày, buồn nôn và táo bón thế nên cần uống thuốc sau khi đã ăn no và nên ăn nhiều rau xanh và hoa quả.
