Túi mật - Những bệnh thường gặp của túi mật
Túi mật cho dù là một bộ phận chủ yếu là chứa đựng dịch mật bởi gan bài tiết và xuất tiết từ từ xuống ruột làm cho việc tiêu hóa thức ăn hàng ngày của con người, thế nhưng rất dễ bị lâm bệnh.
Túi mật thường bị vấn đề gì?
Bệnh túi mật hay gặp thường xuyên là sỏi túi mật. Sỏi túi mật là một triệu chứng hay gặp nhất, đặc biệt là nữ giới, lớn tuổi. Sỏi túi mật là sự kết đọng các thành phần chứa trong dịch mật mà nhất là cholesterol, bilirubin (sắc tố mật), canxi. Nhiễm trùng túi mật có nhiều nguyên nhân khác nhau, hoặc bởi sỏi hoặc bởi giun chui vào túi mật mang theo vi khuẩn làm viêm nhiễm. Nếu sỏi ở cổ túi mật kích cỡ đủ lớn sẽ làm cản sự di chuyển của dịch mật, gây viêm, tắc đường mật và có khả năng gây ra viêm túi mật cấp. Thống kê đưa ra rằng có đến 90% các trường hợp viêm túi mật là do sỏi gây nên.
Bệnh của túi mật phải nhắc đến polyp túi mật là một loại tổn thương loại u hoặc giả u hình thành trên bề mặt niêm mạc túi mật, điều này là kết quả của sự tích đọng cholesterol, thường không có hại và hiếm khi gây ung thư túi mật. Polyp túi mật thường không gây ra triệu chứng và không cần chữa trị.
Túi mật có khả năng bị bệnh rối loạn vận động nên bị suy giảm chức năng túi mật mà không phải do sỏi gây ra. Nguyên căn của rối loạn vận động túi mật có khả năng là do viêm mãn tính, căng thẳng, do cơ trơn của túi mật hoặc cơ vòng Ốt đi (Oddi) quá chặt. Bên cạnh đó có khả năng do suy giảm chức năng tuyến giáp cũng gây ra tình trạng rối loạn vận động túi mật. Có khả năng bị u túi mật (u lành hoặc u ác tính). Ung thư túi mật thường không cho thấy dấu hiệu hay triệu chứng gì cảnh báo trước. Bệnh có thể gặp ở NLT.
Biểu hiện bệnh của túi mật như thế nào?
Tùy vào từng dạng bệnh của túi mật mà có các triệu chứng đặc thù, do bệnh của túi mật hay có đau bụng ở nơi dưới bờ sườn bên phải hoặc vùng thượng vị (dễ nhầm với đau dạ dày, tụy tạng). Có khả năng là những cơn đau dữ dội hoặc đau âm ỉ, đau dai dẳng hay thoáng qua, tùy vàothương tổn của túi mật. Tiếp đến là sốt cao, rét run, đặc biệt trong tình trạng viêm nhiễm hoặc do sỏi túi mật (hoặc có cả sỏi đường dẫn mật).
Đối với người lớn tuổi, sức kém thì đôi khi không sốt bởi vì phản xạ của cơ thể đã yếu. Triệu chứng vàng da, nước tiểu vàng gây ra mỗi khi có viêm nặng hay sỏi đường dẫn mật, túi mật (hoặc cả hai). Những triệu chứng đau bụng, buồn nôn, nôn, đầy hơi, trướng bụng, chán ăn có thể hình thành trong bệnh của túi mật. Quan trọng, bệnh của túi mật có cơn đau quặn gan bởi vì rối loạn vận động của túi mật, khiến túi mật tăng co bóp làm cho dịch mật trong túi mật không ra được và không xuống được tá tràng, gây ra sự tăng áp lực trong túi mật.
Để khám xét bệnh của túi mật, sau giai đoạn thăm khám, nên xét nghiệm công thức máu, sinh hóa, chụp đường mật có cản quang, siêu âm gan - mật, chụp gan - mật bằng công nghệ cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI).
Bệnh của túi mật có khả năng gây ra các triệu chứng, đặc biệt ở NLT, trong đó triệu chứng vô cùng nguy hiểm là thủng túi mật khiến viêm phúc mạc. Nếu viêm túi mật mãn tính có khả năng gây thấm mật khiến cho viêm phúc mạc - mật. Đây là các biến chứng rất nguy hiểm, nên phát hiện và xử trí kịp thời để tránh gây nguy hiểm đến tính mạng. Viêm túi mật, thấm mật phúc mạc có thể dẫn đến sốc nhiễm khuẩn, nhiễm trùng huyết là những triệu chứng hết sức nguy hiểm. Viêm túi mật cấp có thể gây ra suy tuần hoàn, chảy máu các tạng, rò rỉ vào đường tiêu hóa...
Nguyên tắc chữa trị và phòng bệnh là gì?
Khi có những biểu hiện có khả năng mắc các bệnh ở túi mật, đặc biệt là NLT, đặc biệt là nữ giới, nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và chữa trị sớm tránh xảy ra biến chứng.
Để ngừa bệnh, NLT phải có chế độ dinh dưỡng hợp lý, vì vậy, nên giảm ăn mỡ, thịt đỏ (thịt bò, trâu, chó), lòng đỏ trứng cung với các loại thức ăn gây táo bón (thức ăn, nước uống chứa nhiều chất tanin), nhất là người đã có bệnh của túi mật (sỏi, viêm, polyp). Vì khi táo bón sẽ tạo điều kiệncho vi khuẩn đường ruột hình thành, dẫn đến viêm túi mật và ống mật, gây cho mật dễ lắng đọng thành sỏi. Nên ăn nhiều chất đạm thực vật (đỗ, đậu phụ…), rau, trái cây. Đối với người có bệnh túi mật thì mỗi ngày chỉ nên dùng một lần thịt, ăn loại thịt trắng và nạc, không có mỡ. Nên tẩy giun theo định kỳ mà bác sĩ khám bệnh khuyên nhủ, kê đơn (tránh tự động mua thuốc tẩy giun). Vì nếu có giun, chúng có thể chui qua ống mật tạo nên viêm túi mật và sau khi chết sẽ tạo ra sỏi mật.
