Bong gân hay xảy ra khi mà dây chằng bị kéo căng quá mức bởi tai nạn như ngã xe, trượt chân...

Những mức độ bong gân

Bong gân là từ dùng để diễn tả tình trạng tổn thương dây chằng giữ vững khớp do một chấn thương. Bong gân không liên quan gì tới các gân là thành phần cuối cùng của cơ để chuyển sức mạnh của cơ thành hoạt động của chân hoặc tay.

Bong gân có nhiều mức độ khác nhau như là tổn thương một số bó sợi hoặc giãn dây chằng nhưng không làm đứt dây chằng. Nặng hơn, dây chằng bị đứt một phần, phần còn lại vẫn còn nguyên nhưng cũng đủ để làm khớp bị lỏng lẻo nếu không điều trị đúng cách. Nặng nhất là tình trạng đứt hoàn toàn dây chằng làm khớp lỏng lẻo.

dinhduonghoc.com - bong gan

Những biểu hiện khi bị bong gân

Những triệu chứng của bong gân tương tự với gãy xương. Triệu chứng có thể là đau, tăng lên lúc đi lại, sau đó thì sưng và bầm tím. Lúc bị bong gân, người bệnh cảm thấy đau nhói ở vùng khớp bị trẹo, sau đó, khớp tê dại không còn thấy đau nữa. Khoảng 1 giờ sau, cảm giác đau nhức dần trở lại. Nếu nhẹ nhàng lật khớp lại như lúc bị chấn thương, người bệnh sẽ cảm thấy đau nhói như điện giật, sưng quanh khớp, da vùng khớp tái nhợt vì chảy máu trong và biến loạn vận mạch.

Nếu bị bong gân ở bàn chân, mắt cá chân, bệnh nhân sẽ khó khăn trong việc đi lại, phải đặt bàn chân nằm xuống đất. Trong đa số những trường hợp, cần chụp Xquang mới phát hiện và phân biệt được tình trạng bong gân hoặc gãy xương.

Cách xử trí khi bị bong gân

Thường thì người ta khi bị bong gân hay dùng rượu, xoa cao vào chỗ bị tổn thương, đây là sai lầm nghiêm trọng vì tổn thương dây chằng nghiêm cấm sử dụng chất nóng tác động tại chỗ vì những chất này làm chảy máu mạnh hơn trong khi tổn thương này cần dùng thuốc gây lạnh và làm giảm đau tại chỗ.

Những phương pháp dân gian như chườm lá, bóp muối…  nên tránh. Băng ép bằng cách sử dụng băng thun băng nhẹ nhàng, không ép quá cũng không lỏng quá. Chỉ nên hơi căng nhẹ cuộn băng thun, băng theo kiểu lợp ngói: lớp băng sau chồng lên 2/3 lớp băng trước. Băng từ ngọn chi đến qua khớp bị bong gân.

Kê cao chi bằng cách nằm gác chân lên gối ôm cỡ 10cm là vừa, nếu ngồi thì chân kê cao ngang hông. Nếu tay thì treo tay vào cổ hoặc nếu nằm thì tay để trên bụng. Ít đi lại, chạy nhảy nếu bị bong gân vùng chân nếu không sẽ làm máu dồn xuống chân dẫn tới sưng chân.

Nếu bị bong gân bởi vì chơi thể thao, có thể dùng ethyl clorua xịt vào chỗ bong gân để gây tê làm lạnh tại chỗ giúp giảm đau cho người bệnh. Ngoài ra, có thể sử dụng thuốc giảm đau, tiện nhất là alaxan uống 1-2 viên/lần, 3 lần trong ngày. Không sử dụng aspirin vì thuốc này chống ngưng kết tiểu cầu, dẫn tới chảy máu.

Nếu là bong gân độ 1, đến lúc đã hết đau, người bệnh có thể bắt đầu cử động khớp trở lại. Để điều trị bong gân độ 2-3, cần băng bột để cố định khớp trong 4-6 tuần, sau đó tập vận động từ nhẹ tới nặng. Phương pháp điều trị bong gân độ 3 là khâu tái tạo dây chằng bị đứt kết hợp với cố định trong 6 tuần.

Các cách làm trên chỉ áp dụng với những trường hợp bị bong gân nhẹ, dây chằng chỉ bị giãn hay bị đứt không hoàn toàn, chấn thương chỉ dẫn tới những rối loạn sinh lý, khớp vẫn vững chứ không bị lỏng lẻo. Đối với những trường hợp bong gân nặng: không cử động được khớp, dây chằng khớp bị đứt hoàn toàn hay bị bong điểm bám làm cho khớp lỏng lẻo kéo theo nhiều biến chứng, bị sốt hoặc không đỡ sau 2 ngày, cần tới ngay cơ sở y tế để khám và điều trị.