Thận - Chế độ ăn uống, kiêng kị cho bệnh nhân sỏi thận

Chế độ dinh dưỡng cho người bị bệnh sỏi thận vô cùng đa dạng và phong phú phụ thuộc vào thành phần của sỏi. Nhưng, một nguyên tắc chung nhất là phải uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày

Sỏi thận là căn bệnh thuộc đường tiểu - sinh dục phổ biến thứ 3 sau những bệnh viêm nhiễm và tuyến tiền liệt. Nguyên nhân gây ra bệnh chủ yếu là do rối loạn trao đổi chất khoáng, những cái lẽ ra phải tan lại không tan mà lại kết tủa và tích tụ trong cơ thể, dần dần hình thành sỏi.

Chế độ dinh dưỡng bất cân bằng, uống ít nước và dùng một số dược phẩm như vitamin D, canxi, sulphanilamid, ascorbic (hơn 4g mỗi ngày) có thể gây ra bệnh. Hậu quả là các thành phần hóa học của nước tiểu bị thay đổi, chủ yếu là sự gia tăng lượng chất làm nước tiểu bị tinh thể hóa. Những loại thức ăn có nhiều axit nước tiểu (thịt, gan, cật, rượu đỏ); nhiều axit oxalic (thịt gà, gan, gạo, đậu, ca cao, cà phê, rau cần tây, rau bina, bắp cải, cải củ) làm tăng khả năng hình thành sỏi. Nước cứng có nhiều muối canxi, thức ăn cay và chua nâng cao độ axit trong nước tiểu cũng thúc đẩy quá trình tạo sỏi.

Thành phần sỏi

Sỏi thận hình thành từ một số chất liệu và việc nắm rõ những thành phần này sẽ giúp bệnh nhân lựa chọn được phương pháp điều trị, thuốc thang và cách ăn kiêng tốt nhất. Đa số sỏi có thành phần oxalat (một dạng muối của axit oxalic) và phosphat (từ axit phosphoric). Sỏi urat từ axit uric thường ít gặp hơn. Hàm lượng phosphat có trong nước tiểu phụ thuộc vào chế độ dinh dưỡng, và tăng lên khi đói, thiếu vitamin D hay khi tuyến yên hoạt động nhiều. Thành phần sỏi được xác định dựa vào kết quả phân tích nước tiểu.

Bệnh sỏi thận có thể diễn ra một cách âm thầm và chỉ thể hiện khi đã có sỏi trong thận. Khi cát hoặc sỏi bắt đầu di chuyển trong cơ thể, người bệnh bắt đầu cảm thấy đau. Các cơn đau thường bắt đầu ở vùng thắt lưng, sau đó di chuyển xuống bụng, bẹn và đùi. Khi cử động hoặc khi thay đổi tư thế sẽ xuất hiện cơn đau thắt ở vùng eo, có thể đi kèm rối loạn tiểu, thân nhiệt tăng, khó chịu, buồn nôn, ra mồ hôi lạnh và sình bụng.

Khi sỏi xuống đến phần dưới của đường tiểu, người bệnh thường hay buồn đi tiểu. Nếu sỏi chặn toàn bộ thiết diện trong đường tiểu thì nước tiểu bắt đầu tích tụ trong thận, gây ra những cơn đau sỏi thận. Giai đoạn này có thể xuất hiện máu trong nước tiểu, nhất là khi có cơn đau mạnh hoặc lao động nặng. Có khi sỏi được thải ra cùng nước tiểu. Khi thấy cảm giác khó chịu ở vùng eo dù không nặng thì cũng cần phải nhanh chóng đến khám bác sĩ tiết niệu.

Những thực phẩm nên tránh khi bị sỏi

1. Những loại thịt và thịt gia cầm: Giảm lượng thịt bò, thịt gia cầm và cá vì đây là các thực phẩm rất giàu protein. Nhiều protein trong chế độ ăn uống sẽ khiến cho lượng oxalate có trong nước tiểu tăng lên, hình thành những loại sỏi.

2. Một số loại rau quả: Trong khi cố gắng để loại bỏ những loại thực phẩm có chứa oxalate từ thịt thì cũng lưu ý một số loại rau quả có thể là “tòng phạm” gây nên sỏi thận. Ví như rau bina được cho là tạo nhiều oxalat nhất.

Ngoài ra, những loại thực phẩm khác có chứa oxalate bao gồm những loại đậu, củ cải đường, dâu, cam, sô-cô-la, cà phê và đậu phộng.

3. Muối: Bạn nên cố gắng ăn nhạt vì những nghiên cứu đã cho thấy việc giảm lượng muối trong chế độ ăn cũng có thể cắt giảm lượng oxalate trong nước tiểu

Ngoài ra bạn cũng cần giảm thức ăn có hàm lượng canxi cao, axit ascorbic và oxalat, sản phẩm sữa, pho mai, chocolate, rau xanh, trà đặc, đậu phộng. Hạn chế muối và mỡ

Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh sỏi thận

Phương pháp đa năng và đơn giản nhất để có thể phòng ngừa hình thành sỏi thận là pha loãng nước tiểu, vì vậy cần uống nhiều nước, để mỗi ngày thải ra khoảng 2-2,5 lít nước tiểu. Tuy nhiên, biện pháp này không thích hợp với người mắc bệnh tim mạch.

Các thực phẩm nên ăn khi bị sỏi thận

1. Canxi: Ban đầu có nhiều người cho rằng sự gia tăng đáng kể mức tiêu thụ can-xi trong chế độ ăn uống sẽ làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận. Tuy nhiên, điều này đã được chứng minh là không chính xác.

Thực tế, việc “nạp” những thực phẩm chứa can-xi chủ yếu là từ những sản phẩm chế biến từ sữa như phô mai, sữa và sữa chua… giúp giảm nguy cơ hình thành sỏi thận.

2. Uống nhiều nước: Uống nhiều nước giúp thanh lọc cơ thể rất tốt. Với những người bị sỏi thận, những chuyên gia y tế khuyên nên uống ít nhất 3 lít nước mỗi ngày. Điều này sẽ giúp thải lọc những viên sỏi nhỏ hay những chất dư thừa trong thận mà có thể hình thành sỏi.