Tai biến (hay còn gọi là đột quỵ) là bệnh phổ biến hiện nay và đã cướp đi tính mạng của rất nhiều người, nhưng hầu hết chúng ta đều chưa có kiến thức sơ cứu và dễ hoảng hốt khi thấy người thân bị té ngã hoặc ú ớ.

Khoa cấp cứu, Bệnh viện ĐH Y Dược TP. HCM vừa mới tiếp nhận điều trị với 2 trường hợp đột quỵ. Vì trong quá trình chuyển đến cấp cứu, người nhà đã mắc sai lầm khi sơ cứu và vận chuyển khiến cho tình trạng bệnh nhân nặng thêm, có nguy cơ sống đời thực vật

Bác sĩ CKI. Trần Quốc Tuấn, Khoa Ngoại thần kinh, Bệnh viện ĐH Y Dược TP.HCM cho biết, trường hợp đầu tiên đó là bà Vũ Thị My (65 tuổi, ngụ TP. HCM) có tiền sử về bệnh thoát vị đĩa đệm cổ. Bà My được người nhà phát hiện nằm mê man trên gường khi không thức dậy vào buổi sáng. Qua thăm khám, bác sĩ đã xác định người bệnh bị liệt tứ chi; chụp CT-Scan có xuất huyết não, chụp MRI cột sống cổ ghi nhận có tổn thương tủy cổ kèm theo.

Bệnh nhân có thể bị liệt nếu di chuyển đến bệnh viện cấp cứu không đúng cách.

Theo nhận định của các bác sĩ, khi đưa bà My nhập viện người nhà đã bế xốc nách, và để đầu cổ bệnh nhân tự do theo nhịp chạy đã làm cho người bệnh cúi hoặc ngửa cổ quá mức, gây tổn thương tủy dẫn tới liệt tứ chi.

Trường hợp thứ hai đó là anh Trần Văn Nam (42 tuổi, ngụ TP. HCM) được người nhà phát hiện là đã ngã gục trong phòng tắm. Người thân đã ứng cứu bằng cách bế thốc lên và bước ra ngoài, lại không may sảy chân khiến cả hai té ngã. Qua chẩn đoán hình ảnh, bác sĩ đã xác định ngoài tình trạng nhồi máu não bệnh nhân Nam còn bị chấn thương sọ não vì người thân bế té ngã khiến việc điều trị rất khó khăn.

Cách xử trí khi có người bị đột quỵ

Theo bác sĩ Tuấn, việc vận chuyển người bệnh đột quỵ có những nguyên tắc sau:

- Một là đảm bảo đường thở và tim đập.

Kiểm tra xem nạn nhân còn thở không.

- Hai là cố định những bộ phận dễ bị tổn thương như đầu cổ, tứ chi. Trùm chăn mỏng để giữ ấm cho bệnh nhân.

- Ba là nhanh nhất có thể đưa tới bệnh viện hoặc cơ sở y tế gần nhất.


Do đó, nếu muốn di chuyển người bệnh đúng cách thì người thân cần kiểm tra tình trạng hô hấp và nhịp tim của người bệnh. Nếu bệnh nhân bị ngưng tim, ngưng thở thì cần thực hiện ngay việc nhấn tim, hô hấp nhân tạo kịp thời.

Biết cách cố định những bộ phận quan trọng bao gồm đầu cổ, tứ chi của người bệnh khi di chuyển. Nếu không có cáng chuyên dụng thì tốt nhất là để người bệnh nằm trên mặt phẳng cứng, nằm ngửa, tay chân xuôi theo mình, dùng giày nặng hoặc chăn cố định 2 bên đầu tránh chấn thương cột sống cổ lúc di chuyển. Đây là trường hợp nạn nhân vẫn còn tỉnh.

Nếu bệnh nhân không tỉnh táo hẳn hay bị yếu liệt thì phải đặt họ nằm nghiêng về phía nửa người bị ảnh hưởng. Nằm nghiêng phòng tránh các nguy cơ như hít sặc do nôn ói. Lý do nằm nghiêng về phía bên liệt là để phía không liệt còn có thể cử động và ra dấu hiệu khi cần.

Không nên xốc nách bệnh nhân như thế này.

Vận chuyển bệnh nhân bằng xe cấp cứu để nhân viên y tế hỗ trợ và được ưu tiên lưu thông. Nhân viên y tế cũng chuyên về sơ cấp cứu và đánh giá tình trạng người bệnh cũng như xử trí ban đầu chính xác hơn thân nhân. Hiện nay hệ thống xe cứu thương có sẵn các thông tin về chuyên môn của các bệnh viện, có thể quyết định chuyển thẳng người bệnh đến các bệnh viện chuyên sâu khi thấy cần thiết, tránh tốn thêm thời gian nếu đưa qua bệnh viện trung gian.