Tuyến yên - Suy tuyến yên gây nên nhiều bệnh lý nghiêm trọng

Chậm tăng trưởng, mất đi khả năng sinh sản, suy giáp... là các hậu quả thường thấy đối với những người mắc bệnh suy tuyến yên. Căn bệnh này thậm chí còn bị đe doạ đến tính mạng người bệnh, nhất là trong trường hợp suy cấp do có khối u lớn.

 

Tuyến yên (hình bầu dục màu vàng nằm trong hốc xương).

Tuyến yên có kích thước xấp xỉ bằng hạt đậu, nằm ở đáy não, được xương bao quanh. Vai trò của nó được vùng dưới đồi kiểm soát tuyến yên thông qua những hoóc môn điều khiển. Đến lượt mình, tuyến yên điều hòa nhiều hoóc môn, kiểm soát nhiều chức năng của những cơ quan ở trong cơ thể.

Các hoóc môn tuyến yên có công dụng kích thích các tuyến khác trong cơ thể nên hậu quả của bệnh là rất nặng nề:

- Thiếu hoóc môn hướng sinh dục: Gồm LH và FSH, có công dụng kích thích tinh hoàn ở nam và buồng trứng ở nữ, ảnh hưởng đến sự sinh sản.

- Thiếu hoóc môn kích thích tuyến giáp (TSH), gây ra tình trạng suy giáp.

- Thiếu hoóc môn hướng vỏ thượng thận (corticotropin, ACTH...).

- Thiếu hoóc môn tăng trưởng(GH): Tình trạng này nếu xảy ra trước tuổi dậy thì sẽ gây chậm tăng trưởng. Ở người trưởng thành cũng sẽ bị ảnh hưởng.

Nguyên nhân gây nên suy tuyến yên có thể là rối loạn nội tiết, u bướu, viêm nhiễm, tổn thương tuyến yên hay thiếu máu nuôi tuyến yên.

Thông thường  bệnh xảy ra từ từ, có thể hằng tháng đến hằng năm, rồi khởi phát triệu chứng một cách đột ngột. Những triệu chứng thường thấy như mệt mỏi, lạnh, yếu cơ, ăn không ngon, sụt cân, đau bụng, huyết áp thấp, nhức đầu, rối loạn thị giác.

Phụ nữ thiếu hoóc môn hướng sinh dục do suy tuyến yên thường mãn kinh sớm, bóc hỏa, khô âm đạo và đau khi giao hợp. Người sau mãn kinh thường không có những biểu hiện này, triệu chứng đầu tiên có thể gặp là nhức đầu và giảm thị lực. Đàn ông thường than phiền về rối loạn tình dục. Cả 2 giới đều bị giảm hệ lông.

Các trường hợp thiếu hoóc môn kích thích tuyến giáp thường không chịu được lạnh, mệt mỏi, mập, táo bón, xanh xao, da khô và dày. Nếu thiếu hoóc môn kích thích vỏ thượng thận, bệnh nhân sẽ cảm thấy mệt mỏi, yếu cơ, sụt cân, huyết áp thấp, buồn nôn, da xanh, giảm lông ở nữ. Trẻ thiếu hụt hoóc môn tăng trưởng thì sẽ bị lùn, chậm phát triển, béo phì và da nhăn nheo.

Ngoài ra, bệnh nhân suy tuyến yên còn có các dấu hiệu da khô, xanh xao, thô ráp. Mặt xuất hiện các nếp nhăn nhỏ không liên quan đến biểu hiện cảm xúc.

Có rất nhiều phương pháp điều trị, tùy thuộc vào tuổi tác, giới tính của người bệnh, mức độ nặng của suy tuyến yên, số lượng hoóc môn bị thiếu... Đối với những người thiếu hoóc môn sinh dục, bác sĩ sẽ cho dùng oestrogen (nữ) hay testosterone (nam) ở liều thấp nhất để có thể đem lại hiệu quả. Bệnh nhân nam và nữ bị suy tuyến yên do bệnh lý của vùng dưới đồi cũng có thể được chữa trị thành công bằng hoóc môn GnRH vì nó giúp phục hồi khả năng sinh dục và sinh sản.

Bệnh nhân thiếu hoóc môn tuyến giáp sẽ phải làm xét nghiệm chức năng tuyến thượng thận và chữa trị bằng steroid trước khi dùng hoóc môn tuyến giáp thay thế. Người bị thiếu hoóc môn vỏ thượng thận sẽ được dùng hydrocortisone hoặc cortisone. Các trường hợp thiếu hoóc môn tăng trưởng thì sẽ được bổ sung hoóc môn này.

Chữa trị suy tuyến yên không khó nhưng phải được thực hiện liên tục suốt đời. Việc dùng thuốc phải rất thận trọng theo đúng hướng dẫn của bác sĩ nhằm hạn chế tối đa những tác dụng phụ. Đây là một loại bệnh dai dẳng, tiên lượng phụ thuộc nhiều vào nguyên nhân ban đầu.