Nhận biết hội chứng Sheehan - suy tuyến yên sau sinh

Tình trạng mất kinh sau khi sinh là bình thường nhưng với một vài phụ nữ, đó lại có thể là dấu hiệu của hội chứng suy tuyến yên sau sinh.

Phụ nữ sau khi sinh đối diện với vô cùng nhiều bệnh tật như băng huyết, són tiểu, đau đầu, đau mỏi khớp… Tuy vậy cũng có các bệnh mà nhiều người chưa biết tới, ví dụ như hội chứng Sheehan hay còn được gọi là suy tuyến yên sau sinh.

Phụ nữ sau sinh cảnh giác tình trạng mất kinh

Sau khi sinh đứa con thứ hai 1 thời dài, chị Thanh Hương (Long Biên) không thấy kinh nguyệt trở lại nữa. Thời gian đầu chị có suy nghĩ là bình thường vì sau sinh thường có biểu hiệu chậm kinh. Nhưng sau khoảng 1 năm vẫn không thấy kinh nguyệt, kèm theo mệt mỏi, trí nhớ sa sút… chị quyết định đi khám bác sĩ. Lúc này chị mới biết phát hiện mình bị mắc hội chứng Sheehan - suy tuyến yên sau sinh.

Sau 1 thời gian điều trị ở bệnh viện, bổ sung các hormone bị thiếu, hiện nay sức khỏe của chị đã ổn định trở lại rồi.

Theo bác sĩ Hoài Nam, bệnh viện Nội tiết Trung ương, hội chứng Sheehan là tình trạng suy thùy trước của tuyến yên, nó thường xuất hiện ở một vài phụ nữ sau sinh do tuyến yên bị hoại tử. Đây là hội chứng rất ít khi nào gặp sau sinh. Có rất nhiều nguyên do dẫn tới hội chứng Sheehan, ví dụ như trong quá trình mang thai, tuyến yên to ra và cần nhiều máu hơn khi bình thường. Vì thế, khi sản phụ bị mất nhiều máu trong hay ngay sau sinh như đờ tử cung, vỡ tử cung, nhau cài răng lược… dẫn tới tụt huyết áp thì theo phản xạ, những mạch máu sẽ co lại để ưu tiên cấp máu cho các cơ quan quan trọng hơn ở các bộ phận não, tim, thận. Từ đó, số lượng máu cung cấp cho các cơ quan khác sẽ bị giảm mạnh đi. Do nguồn máu không cung cấp đủ cho tuyến yên nên tuyến yên dễ bị hoại tử do thiếu máu kéo dài gây ra.

Bệnh cũng có thể do sản phụ mắc một vài bệnh tự miễn, viêm mạn tính, trong đó tuyến yên bị viêm mạn tính, dẫn tới suy tuyến yên sau sinh.

Mất kinh sau khi sinh có thể là tình trạng bình thường nhưng với một số phụ nữ, đó lại có thể là dấu hiệu của hội chứng suy tuyến yên sau sinh. Ảnh minh họa

Biểu hiện của bệnh rất mờ nhạt

BS Nam cho biết thêm, điều đặc biệt người bệnh mắc hội chứng Sheehan rất khó để phát hiện vì hội chứng Sheehan xuất hiện rất từ từ, có thể sau vài tháng nhưng cũng có thể sau một năm hay nhiều năm. Hội chứng Sheehan là tổng hợp từ nhiều triệu chứng của suy tuyến giáp, thượng thận và cả sinh dục.

Những triệu chứng của bệnh suy giáp thường bao gồm: chậm chạp, tăng cân, sợ lạnh... Những triệu chứng của bệnh suy thượng thận thường là mệt nhiều, huyết áp thấp, sút cân... Những triệu chứng của bệnh suy tuyến sinh dục có thể gồm rụng lông nách, lông mu, không có kinh trở lại hoặc kinh nguyệt không đều... Những triệu chứng khác như thiếu máu nặng, có thể bị trầm cảm hay rối loạn tâm thần… cũng có thể xuất hiện đi kèm.

Tuy vậy cũng có các triệu chứng có giá trị gợi ý bệnh và xuất hiện bệnh sớm nhưng ít được quan tâm, đó là lúc sau đẻ người mẹ không có sữa cho con bú và không có kinh trở lại. Những trường hợp nặng sẽ có biểu hiện triệu chứng hôn mê, co giật do hạ natri máu hay tụt huyết áp nặng… Việc hội chẩn chứng Sheehan không khó khăn nhưng với các biểu hiện như trên dễ bị nhầm lẫn sang các bệnh khác như suy nhược cơ thể, suy nhược thần kinh, suy nhược sau sinh...

Theo BS Nam do người bị hội chứng Sheehan thường có các dấu hiệu ban đầu không rõ rệt, diễn biến âm thầm, phát triển từ từ nên nhiều trường hợp bị chẩn đoán muộn và sai. Khi bị thêm các bệnh khác như nhiễm khuẩn, stress, phẫu thuật thì hội chứng này sẽ nặng lên thêm và có thể sẽ gặp các biến chứng như hôn mê do suy tuyến yên, suy thượng thận cấp, hạ đường huyết, rối loạn điện giải. Nguy hiểm hơn, nhiều bệnh nhân bị chẩn đoán nhầm sang trụy mạch chưa rõ nguyên nhân, sốc, viêm não, suy gan... BS Nam nhấn mạnh

Phòng ngừa hội chứng Sheehan

Theo BS Thu Ngân, BV Phụ sản Hà Nội, phụ nữ sau sinh không tiết ra sữa và không có kinh trở lại phải đến khám ở các chuyên khoa nội tiết, đặc biệt là các phụ nữ bị băng huyết sau sinh, vì có tới 32% sản phụ bị băng huyết mắc hội chứng Sheehan.

Hoặc là những trường hợp người phụ nữ sau sinh có các biểu hiện chậm chạp, tăng cân, sợ lạnh, mệt nhiều, huyết áp thấp, sút cân, thiếu máu nặng, trầm cảm hay rối loạn tâm thần cũng có thể sẽ mắc hội chứng Sheehan.

Để phòng ngăn ngừa bệnh này phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ khi chuẩn bị có thai cần kiểm tra sức khỏe định kỳ, làm xét nghiệm tầm soát và phát hiện sớm kịp bệnh suy giáp.

Nếu thai phụ từng có tiểu sử khi đẻ mất máu nhiều phải được đi thăm khám và phát hiện sớm hội chứng Sheehan.

Trong suốt quá trình thai kỳ sản phụ cần khám thai định kỳ đều đặn theo sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Có chế độ ăn uống và nghỉ ngơi hợp lý để chuẩn bị cho giai đoạn sinh nở sau này.