Tinh hoàn - Tinh dịch nhiễm bạch cầu đó là bệnh lý?
Tuy vậy trong thực tế lâm sàng bao giờ cũng phải phối hợp các thăm khám khác mà không dựa đơn thuần chỉ vào số lượng bạch cầu trong tinh dịch. Sự có mặt của bạch cầu trong tinh dịch gây ra nhiều tranh cãi có khi trái ngược nhau:
Bạch cầu trong tinh dịch có lợi vì nó “ăn” những tinh trùng khác thường bằng hiện tượng thực bào (bản chất của bạch cầu). Bạch cầu trong tinh dịch là khách qua đò hoặc là kẻ khủng bố tinh trùng, hay là bạn đường của tinh trùng?
Về lâm sàng, khi chữa vô sinh bác sĩ nào cũng tính đến số lượng bạch cầu trong tinh dịch, nhưng có thực tế là nhiều mẫu tinh dịch có nhiều bạch cầu (hơn 1 triệu/1ml) mà người bệnh không có triệu chứng nhiễm khuẩn nào, và ngược lại, có nhiều người bệnh có triệu chứng nhiễm khuẩn đường sinh sản nhưng lượng bạch cầu lại rất ít.
Theo một tổng quan của Baratt thì số lượng bạch cầu trong tinh dịch tăng lên khi có nhiễm khuẩn, viêm, tự miễn và phần lớn là nguyên do nhiễm khuẩn một bộ phận nào đó của bộ máy sinh sản như viêm niệu đạo, tiền liệt tuyến, mào tinh, ống dẫn tinh...
Thế nhưng khi cấy tinh dịch có nhiều bạch cầu (tinh dịch mủ) thì lại không phát hiện được vi khuẩn gây ra bệnh. Không có sự liên quan, liên hệ giữa vi khuẩn trong tinh dịch và bạch cầu trong tinh dịch, nhưng lượng bạch cầu trong tinh dịch lại có liên quan đến những người hút nhiều thuốc lá, hút cần sa hay uống nhiều rượu bia, người có tiền sử bị bệnh lậu và những bệnh lây qua đường tình dục, đặc biệt ở những người bệnh đã và đang điều trị bằng clomiphencitrate (để làm tăng số lượng tinh trùng).
Nhiễm bạch cầu trong tinh dịch phát hiện thấy ở các cặp vợ chồng vô sinh. Chúng nó làm giảm khả năng di động và cả khả năng thụ tinh của tinh trùng. Có tác giả còn thấy rằng bạch cầu làm giảm khả năng của tinh trùng nhiều mặt: giảm mật độ, giảm vận động, giảm tỷ lệ hình thái bình thường, giảm khả năng thẩm thấu...
Dựa vào nhiều kết quả nghiên cứu gần đây nhất, nhiều tác giả thấy rõ tác dụng có hại nhất của bạch cầu trong tinh dịch là nguyên do chúng sản xuất ra các ROS làm gãy các ADN của tinh trùng. Phản ứng này không làm giảm tỷ lệ thụ tinh nhưng làm giảm đáng kể khả năng thụ thai sau khi thụ tinh, nghĩa là sự tiến triển của phôi bị gián đoạn ở giai đoạn sau khi phôi đã bắt đầu làm tổ và gây hỏng thai đưa tới hiếm muộn hoặc vô sinh.
Vậy nên khi có nhiều bạch cầu trong tinh dịch là một biểu hiện nhiễm khuẩn đường sinh sản (hoặc tiết niệu). Nhiều bệnh nhiễm khuẩn sinh sản, nhất là bệnh lây qua đường tình dục do virus, nấm, clamidia không có triệu chứng lâm sàng cấp tính ồ ạt nên rất khó khăn nhận biết.
Bạch cầu trong tinh dịch là một chỉ báo có giá trị để biết xác định bệnh và điều trị. Kháng sinh có tác dụng tốt là doxycycline, erythromycine và trimethropim là các kháng sinh có phổ diệt khuẩn rộng. Tác dụng của kháng sinh liệu pháp sẽ nhanh hơn nếu phối hợp với tần suất phóng tinh nhiều lần (giao hợp nhiều hơn).
Tỷ lệ thành công kết quả tốt nhất là tính theo tỷ lệ có thai. Tỷ lệ này còn tùy thuộc vào các yếu tố của người vợ. Cần phải đánh giá đúng tình trạng nhiễm khuẩn của người vợ và có kế hoạch điều trị phù hợp cho cả vợ và chồng. Điều trị vô sinh về nguyên tắc phải tiến hành điều trị cùng lúc cho cả hai vợ chồng để chồng có tinh trùng tốt và vợ có rụng trứng thường xuyên, đúng lúc, kịp thời.
