Ruột già - Ung thư ruột: Triệu chứng, nguyên nhân, và cách phòng trị
Nếu bộ máy tiêu hóa gặp vấn đề, đa phần các khối u sẽ dễ phát triển tại ruột kết và trực tràng hơn những bộ phận khác. Bên cạnh đó, khi tế bào ung thư hình thành và phát triển ở hai bộ phận này, có không ít triệu chứng tương tự nhau.
I. MỘT SỐ BIỂU HIỆN CỦA BỆNH UNG THƯ RUỘT:
Không có gì khác biệt so với các căn bệnh ung thư khác, mệt mỏi và sụt cân không rõ nguyên nhân là hai biểu hiện chung. Thế nhưng, ung thư ruột dễ gặp khi cơ thể bạn có các hiện tượng hay gặp như sau:
- xuất hiện những đốm máu trong phân, đặc biệt nếu máu sẫm màu hay có màu mận chín – đây là triệu chứng hay gặp nhất và không bao giờ nên bỏ qua.
- Biến đổi trong thói quen của đường ruột, như táo bón hay là tiêu chảy, trở nên nguy hiểm hơn hoặc kéo dài trên 2 tuần.
- Tiếp tục đi ngoài ngay cả khi vừa đi toilet ra.
- Đau bụng hay khó chịu kéo dài trên 2 tuần
- Sụt cân không rõ nguyên nhân
- Hay cảm thấy đầy hoặc trướng ở bụng dưới
- Hay xuất hiện cảm giác đau nhói và khó chịu trong bụng
- Siêu âm thấy có khối u trong bụng
DDH còn cho biết một vài người mắc bệnh cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt hoặc khó thở do họ bị thiếu máu vì máu rỉ ra từ đường ruột.
II. NGUYÊN NHÂN BỊ UNG THƯ RUỘT:
Do lối sống: Người ăn quá nhiều chất béo, thịt, mỡ, thực phẩm với nhiều chất Cholesterol sẽ dễ gây ra ung thư ruột già hơn, đặc biệt là nếu họ lại không ăn chất xơ, rau hoặc trái cây, hoặc quá mập.
Do di truyền: Ung thư ruột già còn có đặc tính di truyền. Nghĩa là nếu ba mẹ mắc ung thư ruột già, con cái cũng có khả năng dễ bị. Đặc biệt là, bệnh nhân bỗng dưng xuất hiện trên màng ruột của mình hàng trăm “cục” bướu (polyp). Các bướu này hình thành một cách nhanh chóng và biến dạng thành các tế bào ung thư một cách nhanh chóng.
Chứng bệnh ung thư ruột do di truyền có tên là Familial Polyposis, đa số các bệnh nhân sẽ chết ở lứa tuổi 35 – 40, nếu không được khám phá và chữa trị ngay.
Do viêm đường ruột: như Crohn’s Disease, Ulcerative Colitis: Bệnh nhân cũng dễ mắc ung thư ruột già hơn.
Vì tính chất di truyền của ung thư ruột già, ung thư vú, và ung thư tử cung cùng nằm trên một nhiễm thể, người mắc ung thư vú và tử cung dễ bị ung thư ruột già hơn, và ngược lại.
90% người bước sang độ tuổi 50 có khả năng bị ung thư ruột già tăng nhanh. Cả nam và nữ đều có nguy cơ bị ung thư ruột già. Ở Mỹ, cứ 16 người thì có một người mắc ung thư ruột già.
Đầu tiên, các bác sĩ ở Mỹ cho rằng ung thư ruột già là triệu chứng của người da trắng, hoạt động trong môi trường hiện đại, ăn nhiều thịt và chất béo hơn rau và trái cây. Thế nhưng một thống kê gần đây cho biết rằng, tỉ lệ ung thư ruột già của người châu Á đang tăng lên một cách chóng mặt.
III. PHÒNG NGỪA BỆNH UNG THƯ RUỘT:
1. Thay đổi lối sống để cơ thể năng động hơn, nhanh nhẹn hơn và dễ thích nghi hơn. Mỗi sáng, thay vì “ngủ nướng” thêm vài giờ thì nên sớm tập thể dục trong không khí trong lành. Đi bộ, chạy ngắn hoặc thực hiện vài động tác co duỗi cơ rất tốt cho một ngày mới.
Khi về đêm, không nên thức khuya, đảm bảo cơ thể được ngủ đủ giấc để không bị cảm giác uể oải vào ngày hôm sau. Mỗi ngày nghỉ cuối tuần, thay vì ở lì trong nhà xem phim, ti vi, hãy tự “kích hoạt” cơ thể bằng những hoạt động chân tay như vệ sinh, dọn dẹp nhà cửa hoặc đi picníc càng tốt… Nói chung, hãy luôn để cơ thể luôn trong trạng thái vận động mỗi khi rãnh rỗi.
2. Chọn lựa thức ăn một cách thông minh. Ung thư ruột có liên quan đến hệ tiêu hóa nên việc lựa chọn thực phẩm có một ý nghĩa nhất định. Trong khẩu phần ăn hàng ngày, nên tăng thêm lượng chất xơ và hoa quả.
Đặc biệt, dầu o-liu rất tốt cho việc thúc đẩy nhanh quá trình tiêu hóa trong ruột kết, khiến sự “lưu thông” không bị tắc nghẽn và làm giảm nguy cơ hình thành các khối u ở bộ phận này. Các loại rau có màu xanh đậm và gạo lức cũng được xếp vào dạng ưu tiên số một.
Ngoài ra, đừng quên vai trò của nước. Chỉ cần nhớ uống 5 cốc nước đun sôi để nguội mỗi ngày cũng góp phần giúp hỗ trợ quá trình tiêu hóa cho cơ thể rất nhiều. Đối với trẻ em, việc sử dụng các sản phẩm sữa là rất cần thiết nhưng cũng không quá nhiều, chỉ 2 cốc là đủ.
Nhiều bà mẹ lầm tưởng cho con uống sữa thay nước là tốt nhưng thực tế lại đang làm yếu đi hệ tiêu hóa của con mình mà không biết. Với những ai có thói quen nhậu nên điều tiết bằng cách sử dụng các loại nước quả tươi thay thế vì lượng cồn quá nhiều trong cơ thể cũng dễ gây trục trặc cho quá trình tiêu hóa.
3. Phải đến gặp bác sĩ chuyên khoa ngay khi phát hiện cơ thể có những triệu chứng như đã kể trên. Nên nhớ rằng, phát hiện và điều trị sớm sẽ kéo dài thêm tuổi thọ cho bản thân.
IV ĐIỀU TRỊ UNG THƯ RUỘT
Nếu ung thư ruột chỉ rất nhỏ tiềm ẩn trong bướu ruột như trong trường hợp carcinoma-in-situ, tế bào ung thư có thể được cắt bỏ một cách dễ dàng trong lúc nội soi. Nếu bướu hoặc ung thư quá lớn, bệnh nhân cần phải được giải phẫu. Một khi được lấy ra ngoài, bệnh nhân có thể sẽ hoàn toàn hết bệnh và sống lại một cách bình thường.
Một khi ung thư đã lan đến những vùng lân cận hoặc những cơ quan khác nhau, bệnh sẽ khó chữa hơn. Hiện nay, người ta vẫn chưa khám phá ra một phương thức nào có thể chữa dứt bệnh ung thư ruột già trong trường hợp bệnh đã lan ra khắp nơi (metastatic colon cancer). Sau khi mổ, một số bệnh nhân có thể được tiếp tục chữa trị bằng nhiều loại thuốc khác nhau, danh từ y khoa là Chemotherapy. Các lối chữa trị bấy giờ, chỉ hy vọng kéo dài đời sống hoặc giúp cho bệnh nhân có một đời sống tương đối bình thường trong những ngày tháng cuối cùng của họ. Điều này một lần nữa nhấn mạnh sự quan trọng trong việc phòng ngừa căn bệnh đáng sợ này.
Hóa trị
Hóa trị sử dụng thuốc để tiêu diệt tế bào ung thư. Hóa trị có thể được dùng để tiêu diệt tế bào ung thư sau khi phẫu thuật, để kiểm soát sự tăng trưởng khối u hoặc để làm giảm triệu chứng của ung thư ruột kết. Bác sĩ có thể khuyên nên nếu hóa trị ung thư đã lan tràn ra ngoài bức thành của ruột kết hoặc nếu bệnh ung thư đã lây lan đến các hạch bạch huyết. Ở những người bị ung thư trực tràng, hóa trị liệu thường được sử dụng cùng với xạ trị.
Xạ trị
Xạ trị sử dụng các nguồn năng lượng mạnh mẽ, như X - quang để diệt bất kỳ tế bào ung thư mà có thể vẫn còn sau khi phẫu thuật, để thu nhỏ khối u lớn trước khi một hoạt động để nó có thể được loại bỏ dễ dàng hơn, hoặc để làm giảm triệu chứng của bệnh ung thư ruột kết và ung thư trực tràng.
Liệu pháp bức xạ là rất hiếm khi được sử dụng trong ung thư ruột kết giai đoạn đầu, nhưng là một phần bình thường của điều trị ung thư trực tràng, đặc biệt nếu ung thư đã xâm nhập qua thành của trực tràng hoặc đến các hạch bạch huyết gần đó. Xạ trị thường kết hợp với hóa trị liệu, có thể được sử dụng sau khi phẫu thuật để giảm nguy cơ ung thư có thể tái diễn trong khu vực của trực tràng, nơi nó bắt đầu.
Mục tiêu điều trị thuốc
Các loại thuốc mục tiêu cụ thể cho phép tế bào ung thư tăng sinh có sẵn cho những người bị ung thư ruột già giai đoạn muộn, bao gồm bevacizumab, cetuximab và panitumumab. Thuốc mục tiêu có thể được đưa ra cùng với hóa trị hoặc một mình. Loại thuốc mục tiêu thường được dành riêng cho người mắc bệnh ung thư ruột kết giai đoạn muộn.
Một số người được hỗ trợ bởi các loại thuốc nhắm mục tiêu, trong khi những người khác thì không. Các nhà nghiên cứu đang làm việc để xác định ai được hưởng lợi nhiều nhất từ các loại thuốc nhắm mục tiêu. Cho đến lúc đó, các bác sĩ cẩn thận cân nhắc các lợi ích hạn chế các loại thuốc nhắm mục tiêu chống lại nguy cơ tác dụng phụ và chi phí tốn kém khi quyết định nên sử dụng các phương pháp điều trị.
Thuốc thay thế
Không có trị liệu bổ sung hoặc thay thế đã được tìm thấy để chữa bệnh ung thư ruột kết. Phương pháp điều trị thay thế có thể giúp đối phó với một chẩn đoán ung thư ruột kết. Gần như tất cả những người có trải nghiệm một số bệnh ung thư. Dấu hiệu thường gặp và triệu chứng của đau khổ sau khi chẩn đoán có thể bao gồm buồn phiền, tức giận, khó tập trung, khó ngủ và chán ăn. Phương pháp điều trị thay thế có thể giúp chuyển hướng suy nghĩ ra khỏi nỗi sợ hãi, ít nhất là tạm thời để cung cấp cho một số cứu trợ.
Phương pháp điều trị thay thế có thể giúp giảm nạn bao gồm:
Nghệ thuật trị liệu.
Dance hoặc chuyển động trị liệu.
Tập thể dục.
Thiền.
Âm nhạc trị liệu.
Bài tập thư giãn.
Bác sĩ có thể giới thiệu đến các chuyên gia có thể giúp tìm hiểu và thử những phương pháp điều trị thay thế.
Một số bệnh nhân vì hoàn cảnh tài chánh hoặc lý do riêng tư ngần ngại không muốn mổ ngay sau khi được khám phá ung thư ruột. Điều này sẽ đưa đến những hậu quả đau đớn và tai hại hơn. Khi ung thư lớn dần, họ sẽ tiếp tục mất máu, mỗi ngày một nhiều hơn. Khi ruột bị tắt nghẽn vì "khối" ung thư, bụng trở nên vô cùng đau đớn và nhiều khi phải mổ khẩn cấp, nếu không sẽ bị thối hoặc lủng ruột. Hơn nữa, nếu ung thư lan đến những cơ quan khác sẽ gây ra nhiệu triệu chứng như đau nhức xương, lưng, ngộp thở, mệt mỏi, khó chịu v.v. . . .
Tóm lại: Ung thư ruột già là một căn bệnh mà chúng ta ai ai cũng có thể bị. Càng lớn tuổi càng dễ bị. Tuy bệnh khó chữa, nhưng ung thư ruột già có thể phòng ngừa được một cách tương đối dễ dàng. Tiếc thay, cho đến nay, người ta cũng chưa khám phá ra một phương pháp truy tầm ung thư ruột già nào toàn hảo, nghĩa là vừa tốt, an toàn, nhanh chóng không đau đớn khó chịu và rẻ tiền.
Cho đến nay vẫn chưa có một loại thử máu nào có thể dùng trong việc truy tầm ung thư ruột già một cách chính xác. CEA, một chất hóa học bài tiết từ các tế bào ung thư ruột già, có thể tăng cao trong một số bệnh nhân bị ung thư ruột già. Nhưng chất hóa học này có thể hoàn toàn bình thường trong nhiều trường hợp ung thư khác nhau. Vì thế đa số các Bác sĩ chỉ thử nghiệm chất CEA này để theo dõi sự phát triển của ung thư nhiều hơn là để truy tầm ung thư.
Thử máu trong phân (Fecal Occult Blood Test) đã và đang được phổ biến và ứng dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Tuy nhiên phương pháp này cũng không được hoàn hảo, một phần ung thư ruột già không phải lúc nào cũng chảy máu, một phần vì một số thức ăn uống hằng ngày có thể làm kết quả thử máu trong phân trở nên kém chính xác hoặc sai lầm. Chẳng hạn, như nếu thử phân sau khi ăn tiết canh vịt, cháo huyết, thịt beef steak v.v. kết quả có thể sẽ trở nên dương tính.
Soi hậu môn và tràng sigma chỉ khám phá được những mầm ung thư ở đây mà thôi. Các mầm ung thư đại tràng lên và tràng ngang (ascending and transverse colon) sẽ không được khám phá ra bằng phương pháp này.
Hiện nay chỉ có một phương pháp độc nhất và chắc chắn nhất để truy tầm ung thư ruột già là nội soi cả đại tràng (Colonoscopy). Tuy nhiên phương pháp này mắc tiền và tương đối rắc rối. Hy vọng trong một tương lai gần đây, chụp hình quang tuyến theo lối virtual colonoscopy sẽ được phổ biến rộng rãi hơn. Hiện nay chỉ một số trung tâm y tế tại Hoa Kỳ mới có những máy móc thích ứng cho phương pháp này.
