Tuyến tụy - Nguyên nhân bệnh ung thư tuyến tụy và cách điều trị

Ung thư tuyến tụy là một trong các dạng ung thư đường tiêu hóa rất nguy hiểm và khó chữa nhất vì đây là căn bệnh có tốc độ lây lan rất nhanh, người bệnh rất khó có thể phát hiện được ở trong giai đoạn đầu.

Tuyến tụy là bộ phận có hình tam giác thuôn dài nằm phía sau bụng, sát dạ dày, có vai trò sản xuất các men (enzym) tiêu hóa để giúp tiêu hóa thức ăn và sản xuất hormon bao gồm cả insulin tham gia vào quá trình chuyển hóa của cơ thể. Ung thư tuyến tụy xảy ra khi những tế bào (ung thư) phát triển, phân chia, và lây lan trong các mô của tuyến tụy.

Ung thư tuyến tụy là căn bệnh gây tử vong ở người đứng thứ 4 chỉ sau ung thư phổi, ung thư vú và ung thư đại tràng. Mỗi năm, ung thư tuyến tụy đã lấy đi tính mạng của gần 40.000 người Mỹ. Nhiều nhân vật nổi tiếng thế giới cũng đã mắc phải căn bệnh nguy hiểm này như nhà đồng sáng lập Apple Steve Jobs đã được chẩn đoán ung thư tụy vào năm 2003 và đã qua đời ngày 5/10/2011 hoặc nam diễn viên Patrick Swayze cũng đã phải đối mặt với bệnh ung thư tuyến tụy và đã qua đời vào năm 2009.

Tế bào ung thư tuyến tụy.

Những biểu hiện của ung thư tuyến tụy

Ung thư tuyến tụy được gọi là căn bệnh "thầm lặng" bởi những biểu hiện thường không xuất hiện trong thời kì đầu. Nhưng khi bệnh phát triển và lây lan, đau xuất hiện ở vùng bụng trên và đôi khi có thể lan ra sau lưng, các cơn đau sẽ trở nên dữ dội hơn sau khi ăn hay nằm xuống. Các biểu hiện khác của bệnh có thể bao gồm vàng da, buồn nôn, chán ăn, sụt cân, mệt mỏi, suy nhược và trầm cảm, các cục máu đông…

-  Sụt cân không rõ nguyên nhân là một trong những biểu hiện sớm của bệnh. Đau giữa bụng hay vùng bụng trên là triệu chứng khi bệnh ở giai đoạn muộn.

-  Vàng da: Ung thư tuyến tụy từ các khối ung thư ống mật, gan có thể gây vàng da. Triệu chứng bao gồm da vàng, mắt, nước tiểu có màu tối và  phân màu nhạt.

-  Những dấu hiệu khác bao gồm khó tiêu, đầy hơi và đi đại tiện có nhiều nhớt…  khi ung thư phát triển và làm tắc ống tụy khiến cho các men tiêu hóa không được giải phóng vào đường ruột.

Đầy hơi, khó tiêu là một trong những triệu chứng của ung thư tuyến tụy.

Nguyên nhân gây ra bệnh ung thư tuyến tụy

Hiện nay, người ta vẫn chưa xác định được chính xác nguyên nhân gây ra bệnh ung thư tuyến tụy. Tuy nhiên, những người có các yếu tố nguy cơ nhất định sẽ có khả năng mắc bệnh cao hơn so với những người khác. Các nghiên cứu khoa học đã cho thấy rằng có một số yếu tố gây ra căn bệnh này như: hút thuốc lá, tiểu đường, béo phì… Tuổi tác cũng nguyên nhân liên quan tới ung thư tụy,  những người trên 45 tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với những người trẻ. Nguy cơ sẽ ngày càng tăng nếu bị các bệnh như tiểu đường, viêm tụy, các bệnh gan hoặc tiền sử gia đình đã có người mắc bệnh ung thư tụy. Lối sống cũng có ảnh hưởng không hề nhỏ đến căn bệnh này như béo phì, lười tập thể dục hoặc chế độ ăn uống nhiều chất béo…

-  Hút thuốc: Đây là yếu tố nguy cơ chính, đối với những người hút thuốc ít nhất 2 lần mỗi ngày thì sẽ có nhiều khả năng mắc bệnh hơn so với những người không hút thuốc. Những người nghiện thuốc lá nặng có nguy cơ mắc bệnh cao nhất.

-  Bệnh tiểu đường: Người bị tiểu đường có nhiều khả năng mắc ung thư tuyến tụy hơn so với những người khác.

-  Tiền sử gia đình: Một người có cha, mẹ, chị em hay anh em bị ung thư tuyến tụy sẽ có nguy cơ  mắc bệnh này cao hơn.

-  Viêm tụy (viêm nhiễm tuyến tụy): Bị viêm tụy trong một thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư.

-  Béo phì: Những người thừa cân hay béo phì sẽ có nhiều nguy cơ bị ung thư tuyến tụy hơn so với những người khác.

Chẩn đoán ung thư tuyến tụy

Nếu nghi ngờ mắc ung thư tuyến tụy, thì bệnh nhân cần được chụp cắt lớp vi tính (CT scan) ổ bụng. Ngoài ra, chụp cộng hưởng từ (MRI) cũng có thể được thực hiện để giúp cho các bác sĩ có được hình ảnh của tuyến tụy và hỗ trợ cho quá trình điều trị.

Nếu bệnh nhân đã được chẩn đoán mắc ung thư tuyến tụy, thì bệnh nhân có thể thực hiện nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP). Thủ thuật này là dùng một đầu dò sợi quang đưa vào vào dạ dày và ruột non, nơi mà các ống dẫn của tuyến tụy chảy vào. Thuốc phản quang được tiêm vào các ống dẫn của tuyến tụy và chụp ảnh các cơ quan, giúp cho các bác sĩ nhận biết những bất thường của ống tụy. Trong suốt quá trình ERCP, bác sĩ có thể cắt các mô ra để làm sinh thiết.

Một cách khác là tiến hành siêu âm nội soi (EUS) sử dụng một thiết bị siêu âm để chụp các hình ảnh của tuyến tụy từ bên trong ổ bụng. Thiết bị siêu âm được truyền qua một đầu dò sợi quang được đưa xuống thực quản và vào dạ dày ghi nhận các hình ảnh. Bác sĩ có thể lấy một mẫu những tế bào để làm sinh thiết trong quá trình siêu âm nội soi.

Khó khăn lớn nhất trong việc điều trị căn bệnh này là việc phát hiện sớm. Rất khó để xác định một người có mắc ung thư tụy mà không qua việc kiểm tra định kỳ sức khỏe. Để chẩn đoán ban đầu căn bệnh nguy hiểm này thì các bác sĩ phải tiến hành các xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh thậm chí cần cả chụp cắt lớp hoặc sinh thiết mới xác định chính xác bệnh và giai đoạn của bệnh từ khối u.

Phương pháp điều trị ung thư tụy

Ung thư tuyến tụy có thể được điều trị bằng nhiều phương pháp khác nhau. Ở giai đoạn đầu  ung thư có thể được điều trị và chữa khỏi bằng phẫu thuật. Sau phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được chữa trị hỗ trợ trị bằng hóa trị hay xạ trị.

Tuy nhiên, nếu bệnh nhân được chẩn đoán mắc ung thư tuyến tụy nặng thì không thể áp dụng phẫu thuật. Trong trường hợp này, bệnh nhân sẽ được chỉ định điều trị bằng phương xạ trị, hóa trị hay kết hợp cả hai để giảm kích thước khối bướu, giảm các triệu chứng và kéo dài cuộc sống.

Phẫu thuật

Phẫu thuật là phương pháp duy nhất thường được thực hiện đối với bệnh nhân ung thư tụy. Tuy nhiên, một trong các hạn chế của việc loại bỏ khối u ở tụy là nó dễ xảy ra xuất huyết ồ ạt, do tụy thường gắn với các cơ quan khác như lá lách, túi mật... Khi phẫu thuật, phẫu thuật viên cắt bỏ các phần ung thư xâm lấn và giữ lại các phần, bộ phận không bị khối ung thư tấn công.

Phẫu thuật – phương pháp chữa trị phổ biến dành cho các bệnh nhân ung thư tuyến tụy.

Xạ trị

Xạ trị là dùng các bức xạ năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư. Bức xạ thường được sử dụng trong khoảng 5 ngày/ tuần và kéo dài trong vài tuần hay vài tháng. Phương pháp này sẽ giúp tiêu diệt các tế bào ung thư còn lại trong khu vực sau khi phẫu thuật. Xạ trị có thể giúp giảm đau hay các vấn đề về tiêu hóa gây ra bởi khối ung thư.

Hóa trị

Hóa trị là việc dùng thuốc để tiêu diệt các tế bào ung thư, ngăn chặn chúng phát triển hay nhân lên. Các bác sĩ có thể dùng một loại thuốc hay kết hợp nhiều loại thuốc khác nhau. Có thể sử dụng thuốc uống hay tiêm, khi thuốc đi vào máu, chúng sẽ đi khắp cơ thể và tiêu diệt các tế bào ung thư. Hóa trị là lựa chọn tốt nhất khi bệnh ung thư đã lan rộng, nó cũng rất hữu ích sau khi người bệnh đã được phẫu thuật cắt bỏ khối u.

Miễn dịch

Miễn dịch là một phương pháp mới để chữa trị ung thư tuyến tụy. Phương pháp này còn được gọi là liệu pháp sinh học. Miễn dịch nhằm tăng cường hệ thống miễn dịch của con người để chống lại bệnh tật. Đây là một phương pháp mới đang được nghiên cứu nhằm tìm ra cách mà hệ thống miễn dịch có thể tấn công các tế bào ung thư.

Điều trị giảm nhẹ

Liệu pháp giảm nhẹ thường được áp dụng để làm giảm các triệu chứng và giảm đau không phụ thuộc vào giai đoạn của bệnh hay các phương pháp điều trị khác. Mục tiêu của chăm sóc giảm nhẹ là để cải thiện chất lượng cuộc sống cả về thể chất lẫn tinh thần cho người bệnh. Khi bệnh đang ở giai đoạn phát triển, giảm đau là cách thức quan trọng để hỗ trợ điều trị cho bệnh nhân.

Hỗ trợ và phòng ngừa

Sống chung với bệnh ung thư tuyến tụy là việc không hề dễ dàng, không chỉ người bệnh mà còn cả người thân và các tổ chức xã hội cũng cần hỗ trợ bệnh nhân hiểu để bảo vệ và nâng cao sức khỏe cho bản thân vượt qua bệnh tật. Hãy bắt đầu bằng cách tránh xa những yếu tố nguy cơ, một số việc có thể làm ngay như: bỏ hút thuốc, giảm lượng chất béo trong khẩu phần ăn, duy trì một lối sống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên… sẽ giúp ngăn ngừa bệnh tiểu đường và béo phì – là nguyên nhân gây ra bệnh ung thư tuyến tụy.

Ung thư tuyến tụy là căn bệnh phổ biến và nguy hiểm thứ 4, chỉ đứng sau ung thư phổi, ung thư vú và ung thư đại tràng. Những người có lối sống thiếu cân bằng và không lành mạnh sẽ có nguy cơ cao mắc căn bệnh này. Chính vì thế ngay từ bây giờ, hãy luôn đề phòng và chú ý cẩn thận trong các sinh hoạt hàng ngày, có lối sống lành mạnh, luyện tập thể dục thể thao đều đặn để giúp cơ thể luôn được khỏe mạnh và ngăn ngừa khả năng nhiễm bệnh.