Bạch cầu - Hiện tại bệnh bạch cầu cấp dòng tủy có thuốc chữa không?
Những năm gần đây, việc điều trị bệnh bạch cầu cấp dòng tủy ở người trẻ tuổi đã đạt được những tiến bộ, tuy vậy, hiệu quả điều trị bệnh lý này ở những người bệnh lớn tuổi vẫn hết sức khiêm tốn.
Người lớn tuổi mắc bệnh và khả năng điều trị
Bạch cầu cấp dòng tủy là một trong các căn bệnh máu ác tính thường gặp nhất ở người trưởng thành, tỷ lệ mắc của bệnh tăng dần theo độ tuổi. Hơn một nửa số trường hợp bạch cầu cấp dòng tủy được phát hiện sau khi đã 60 tuổi với tuổi mắc bệnh trung bình của bệnh nhân là 64. Các nghiên cứu trước đã chỉ ra rằng, tỷ lệ đẩy lùi bệnh sau hóa trị liệu cũng như thời gian ổn định của bệnh đều giảm trong khi tác dụng phụ tăng với tỷ lệ đáng kể ở những người bệnh lớn tuổi. Tỷ lệ đẩy lùi bệnh sau hóa trị liệu trung bình ở nhóm tuổi này chỉ đạt 20 - 50% so với 70 - 80% ở người trẻ tuổi.
Ngoài ra, thời gian ổn định bệnh sau điều trị ở nhóm tuổi trên 60 cũng chỉ bằng một nửa so với khoảng thời gian này ở người bệnh trẻ tuổi (trung bình 12 tháng). Có nhiều nguyên nhân phối hợp làm giảm hiệu quả điều trị bệnh bạch cầu cấp dòng tủy ở người lớn tuổi, bao gồm sự không giống nhau về đặc điểm sinh học của bệnh, khả năng dung nạp với hóa trị liệu liều cao bị giảm sút và tăng nguy cơ của các biến chứng xấu nặng khác như nhiễm trùng, xuất huyết ở nhóm tuổi này.
.jpg)
Hình ảnh tăng sinh quá độ của các bạch cầu non trong bệnh bạch cầu cấp tính.
Có phương pháp điều trị tối ưu không?
Hiện nay có 3 hướng được sử dụng điều trị bệnh bạch cầu cấp dòng tủy ở người lớn tuổi bao gồm điều trị hỗ trợ chăm sóc giảm nhẹ, điều trị hóa trị liệu liều thấp, hóa trị liệu liều chuẩn. Việc lựa chọn hướng điều trị nào thường phải căn cứ vào nhiều yếu tố như tình trạng thể lực của người bệnh, thể bệnh, đặc điểm lâm sàng và sinh học của bệnh, điều kiện kinh tế xã hội, nguyện vọng của người bệnh và gia đình họ, năng lực chăm sóc của cơ sở y tế và trong nhiều trường hợp là cả quan điểm chuyên môn của người thầy thuốc.
Các nghiên cứu gần đây cho thấy, những người bệnh có đủ điều kiện về lâm sàng cho điều trị hóa trị liệu liều chuẩn nhưng nếu có những yếu tố tiên lượng nặng đi kèm (như đặc điểm về di truyền học không phù hợp, nồng độ LDH tăng cao) cũng thường đáp ứng không tốt với cách điều trị này.
Các biện pháp kéo dài sự sống
Điều trị hỗ trợ: chiến lược chung là theo dõi chặt chẽ diễn tiến của bệnh kết hợp với chăm sóc và điều trị các triệu chứng bệnh (như là giảm tiểu cầu, giảm bạch cầu hạt, thiếu máu...), có thể dùng đơn hóa trị liệu. Cách này thường được áp dụng cho những trường hợp bệnh tiến triển chậm, hoặc các trường hợp người bệnh quá yếu, có nhiều bệnh kết hợp hoặc có nhiều yếu tố tiên lượng nặng.
Điều trị hóa trị liệu liều thấp: kết quả cuối cùng của điều trị là nhằm kéo dài thời gian sống cho người bệnh. Phương pháp này thường được sử dụng phối hợp các hóa chất đường uống và có thể điều trị tại nhà của bệnh nhân. Theo một số nghiên cứu, phác đồ kết hợp idarubicin, etoposide và thioguanine có thể giúp lui bệnh ở 60% người bệnh với thời gian sống trung bình 10 tháng. Cytarabine liều thấp (10mg/m2 da mỗi 12 giờ trong 14 - 21 ngày) cũng là một phương pháp được chọn lựa với khả năng giúp lui bệnh ở khoảng 32 - 35% số bệnh nhân. Một thuốc mới là decitabine dùng đơn lẻ cũng được cho thấy thật là có hiệu quả ở khoảng 40% số bệnh nhân. Nói chung lại, hóa trị liệu liều thấp thường có tỷ lệ lui bệnh thấp hơn so với hóa trị liệu liều chuẩn nhưng mức độ độc tính cũng thấp hơn đáng kể, vì thế, nên được lựa chọn cho những bệnh nhân có thể lực yếu và có nhiều yếu tố tiên lượng xấu.
Hóa trị
Hóa trị liệu liều chuẩn: hóa trị liệu liều chuẩn ở người lớn tuổi có thể đem lại hiệu quả tương đồng so với những bệnh nhân trẻ tuổi nhưng gây ra nhiều hơn đáng kể các độc tính ở trong và ngoài tủy xương. Một số nghiên cứu cho thấy, việc giảm bớt liều của những loại anthracycline trong phác đồ chuẩn làm giảm đáng kể khả năng gây lùi bệnh nhưng không giúp giảm được độc tính của thuốc. Tỷ lệ đẩy lùi bệnh của phác đồ chuẩn ở người lớn tuổi thấp hơn đáng kể so với ở người trẻ tuổi với tỷ lệ sống lâu dài hơn không vượt quá 10 - 15%.
Các năm gần đây, một số phương pháp đã được áp dụng để cải thiện hiệu quả các phác đồ chuẩn này, bao gồm việc sử dụng các hóa chất mới với khả năng chống chọi ung thư tốt hơn so với daunorubicin trong phác đồ cổ điển hay sử dụng các yếu tố hỗ trợ phát triển dòng tủy. Hóa trị liệu liều chuẩn nên được chọn lựa sử dụng ở những người bệnh có thể trạng còn tốt, không có bệnh phối hợp, có ít yếu tố tiên lượng nặng và phải được sự đồng ý từ phía người bệnh.
Vai trò của các yếu tố kích thích sinh máu ở người lớn tuổi: Trong thời gian gần đây, các yếu tố kích thích sinh máu, chủ yếu là G-CSF và GM-CSF đã được sử dụng rộng rãi trong điều trị hỗ trợ bệnh nhân bệnh bạch cầu cấp dòng tủy ở người lớn tuổi. Các nghiên cứu cho thấy, những yếu tố này giúp rút ngắn thời gian mất bạch cầu hạt, giảm nguy cơ nhiễm trùng, tăng tính nhạy cảm với hóa trị liệu và rút ngắn thời gian nằm viện của bệnh nhân.
